Formatiegedreven begroten binnen de GGZ
Van inzet naar inzicht: realistisch begroten begint bij het zorgpersoneel
Binnen de GGZ is personeel de kern van kwaliteit én kosten. Toch worden begrotingen nog geregeld top-down opgesteld op basis van brede KPI’s of ‘gewenste productie’, zonder goed te kijken naar wat zorgprofessionals daadwerkelijk kunnen leveren. Dat leidt tot onrealistische plannen, overbelasting op de werkvloer en financiële tegenvallers.
Tegelijkertijd kampt de GGZ met lange wachtlijsten. In veel gevallen is niet de vraag het probleem, maar het beperkte aantal professionals dat zorg kan leveren. De bottleneck zit in de capaciteit — en dus ligt het voor de hand om de verwachte productie af te leiden van de beschikbare inzet, niet andersom.
Formatiegedreven begroten biedt hiervoor een alternatief: het begint niet bij doelen, maar bij de beschikbare inzet. Het is een aanpak die realisme en draagvlak verbindt met financiële onderbouwing.
Formatiegedreven begroten draait het traditionele begrotingsproces om. In plaats van te starten bij productieafspraken of omzetdoelen, begin je bij de reële personele capaciteit. Daarbij kijk je niet alleen naar contracturen, maar ook naar alles wat invloed heeft op de daadwerkelijke inzetbaarheid:
Door deze factoren mee te nemen ontstaat een helder beeld van de netto beschikbare uren voor cliëntgebonden werk, en dus van wat er realistisch geleverd kan worden.
Het resultaat is een begroting die aansluit bij je belangrijkste resource; je personeel. Niet op papier, maar in de praktijk.
Dat heeft meerdere voordelen:
1. Grip en transparantie
Zorgorganisaties krijgen beter inzicht in de samenhang tussen formatie, inzet en productie. Daardoor kunnen ze beter sturen, bijstellen en onderbouwen.
2. Realistische verwachtingen
Teams hoeven niet meer te 'overpresteren' om doelen te halen die gebaseerd zijn op onvolledige aannames. Dit voorkomt structurele overbelasting.
3. Meer draagvlak
Een begroting die uitgaat van de realiteit op de werkvloer sluit beter aan bij de ervaring van zorgprofessionals. Dat zorgt voor vertrouwen en minder frictie tussen uitvoering en beleid.
4. Verbindt zorg en bedrijfsvoering
Formatiegedreven begroten slaat een brug tussen HR, planning, zorginhoud en financiën. Het maakt duidelijk welke personele inzet nodig is voor een bepaald productieniveau, of omgekeerd: welke productie haalbaar is met de huidige formatie.
Deze methodekan worden toegepast in verschillende delen van de zorg, zoals:
Formatiegedreven begroten maakt de stap van plannen op basis van aannames naar sturen op realiteit. Door de inzetbaarheid van zorgprofessionals als vertrekpunt te nemen, ontstaat een begroting die klopt – én gedragen wordt. Dat zorgt niet alleen voor rust en realistische verwachtingen op de werkvloer, maar ook voor een sterkere verbinding tussen zorg, planning en financiën. In een sector die onder druk staat, is dit geen luxe, maar een noodzaak. Steeds meer organisaties ontdekken de kracht van deze aanpak – misschien is het tijd dat ook jouw organisatie die stap zet.