Longkanker is de belangrijkste oorzaak van kankergerelateerde sterfgevallen wereldwijd en treft 1 op de 16 mensen gedurende hun leven. Tragisch genoeg heeft het ook een van de laagste overlevingspercentages, met slechts 27 van de 100 mensen die ten minste vijf jaar na diagnose nog leven. Terwijl het ontwikkelen van nieuwe behandelingen decennia kan duren, kunnen we nu al aanzienlijke vooruitgang boeken door bestaande therapieën te evalueren in real-world omgevingen. Door te analyseren hoe huidige behandelingen presteren buiten klinische onderzoeken, kunnen we ervoor zorgen dat patiënten onmiddellijk de best mogelijke zorg krijgen. Esther Dronkers, Programmaleider bij LOGEX, bespreekt hoe dergelijk onderzoek de toekomst van de behandeling van niet-kleincellige longcarcinomen (NSCLC) vormgeeft en ervoor zorgt dat patiënten toegang krijgen tot de meest effectieve therapieën.
Kun je iets vertellen over het project?
Het project, getiteld “De Effectiviteit van Pemetrexed voor NSCLC-Patiënten,” is onderdeel van de Nederlandse Medicatie Audit (DMA). Dat is een initiatief dat wordt geleid door DICA, en waarin MRDM verantwoordelijk is voor de gegevensverwerking, en LOGEX data-analyse en ondersteuning biedt. De resultaten van de analyse van dit specifieke project werden tijdens een reflectiesessie met zorgverleners gepresenteerd en vervolgens uitgebreid besproken.
Wat was de situatie vóór het project?
Voor patiënten met gemetastaseerd niet-kleincellig longcarcinoom (mNSCLC) bestond de standaardbehandeling traditioneel uit pemetrexed gecombineerd met chemotherapie, gevolgd door onderhoudstherapie met alleen pemetrexed. Aanvankelijk werd pemetrexed beschouwd als de meest effectieve optie voor deze patiënten.
Het behandellandschap begon echter te veranderen in 2017, toen de Europese Commissie pembrolizumab (Keytruda), ontwikkeld door Merck (bekend als MSD buiten de VS en Canada), goedkeurde als eerstelijnsbehandeling voor mNSCLC-patiënten waarvan de tumoren hoge niveaus van PD-L1 tot expressie brengen. De introductie van deze immunotherapie opende nieuwe mogelijkheden voor patiëntenzorg.
Na de goedkeuring van pembrolizumab toonde een belangrijke studie aan dat de combinatie van pembrolizumab en pemetrexed effectiever was dan pemetrexed alleen. Als gevolg hiervan namen clinici deze combinatiebehandeling op in hun behandelregimes, wat leidde tot de vraag: Is pemetrexed nog steeds nodig, of zou pembrolizumab alleen voldoende kunnen zijn?
Om deze vraag te kunne beantwoorden, stelde DICA voor om te onderzoeken of een real-world project onderhoudsbehandelingen met pemetrexed, pembrolizumab en chemotherapie kon vergelijken. Klinische praktijken varieerden, met sommige ziekenhuizen die doorgingen met combinatiebehandelingen na de eerste vier cycli, terwijl anderen ervoor kozen om alleen pembrolizumab toe te dienen. De behandelingen gingen door totdat de patiënt overleed, ziekteprogressie ondervond, of de toxiciteit niet langer kon verdragen.
Hoe werden de gegevens verzameld en geanalyseerd?
De gegevens werden verzameld via het DICA medicatie kwaliteitsregister. Dat bood inzicht in dein huidige behandelpraktijk.
Een aspect dat we in de data onderzochten, was de aanpak die ziekenhuizen hanteerden tijdens de onderhoudsfase. Sommige ziekenhuizen dienden nooit pemetrexed toe, terwijl anderen dit altijd deden.
We onderzochten ook of we konden aantonen dat de ene behandelaanpak superieur was aan de andere. We vergeleken patiënten die slechts één behandeling ontvingen met degenen die beide behandelingen kregen. Echter, omdat pemetrexed zwaar kan zijn voor patiënten, begonnen degenen in slechtere conditie (bijvoorbeeld met comorbiditeiten of op hogere leeftijd) vaak niet met pemetrexed, wat directe vergelijkingen tussen de twee groepen bemoeilijkte.
Om dit aan te pakken, vergeleken we de beleidslijnen van de ziekenhuizen. We selecteerden ziekenhuizen met de meest extreme benaderingen (ofwel: altijd of nooit pemetrexed toedienen) om te bepalen of er een verschil in overleving van patiënten was tussen de twee groepen. Binnen deze eerste analyse konden we geen significant verschil vinden tussen de groepen.
Om de analyse te versterken, onderzochten we de twee patiëntengroepen opnieuw. De data suggereerden dat patiënten die geen pemetrexed kregen, vergelijkbare uitkomsten hadden als degenen die dat wel kregen. Echter, verder onderzoek is nodig om deze bevindingen te bevestigen en de bredere implicaties van het stopzetten van pemetrexed als onderhoudsbehandeling te beoordelen.
Waarom is dit onderzoek belangrijk?
Tijdens de reflectiesessie bespraken we dat pemetrexed mogelijk niet altijd nodig is als onderhoudsbehandeling voor mNSCLC-patiënten. Een oncoloog merkte op dat hij, op basis van de bevindingen, nu meer vertrouwen zou hebben om eerder met pemetrexed te stoppen dan hij gewoonlijk zou doen. Dit benadrukt de relevantie van de DMA, reflectiesessies, en real-world data (RWD) bij het ondersteunen van op bewijs gebaseerde aanpassingen van de klinische praktijk.
De analyses zullen doorgaan, en we werken aan een peer-reviewed publicatie om deze inzichten verder te onderzoeken en valideren.
